همه ما می‌دانیم که مراقبت از پوست چقدر مهم میباشد. استفاده مداوم از یک کرم ضد آفتاب معمولی می‌تواند پیری پوست را تا سال‌ها به تاخیر بیندازد، از سرطان پوست جلوگیری نموده و هزینه‌های درمانی آینده را کاهش دهد. روش های بسیاری برای مراقبت از انواع پوست صورت وجود دارد که برخی اصولی و مفید و بعضی‌هایشان مضر و بی‌فایده میباشند.

شناخت نوع پوست و طراحی یک روتین مراقبت از پوست اساس روش های مراقبت از پوست را تشکیل می‌دهند. تقریباً بیشتر ما با انواع پوست آشنا میباشیم و روتین‌های مراقبت از پوست نیز به لطف شبکه‌های اجتماعی معروف گشته اند.
انواع پوست شامل معمولی، خشک، چرب و مختلط می‌شود. نوع پوست هر فرد توسط عوامل ژنتیکی تعیین می‌گردد و قابل تغییر نمیباشد. مواردی مثل لکه‌ها، آکنه، حساس شدن و خطوط پوست را مشکلات پوستی می‌نامیم. این مشکلات را می‌توان تا حد چشمگیری مدیریت یا حتی درمان نمود.

اما در مورد روتین، مهم نمیباشد چه نوع پوستی دارید، شما باید یک برنامه‌ی روزانه یا روتین برای حفظ سلامت پوست و مدیریت برخی آسیب های خاص مثل آکنه، زخم شدن‌ها و لکه‌های تیره‌ی پوست داشته باشید.
بگذارید ابتدا به سراغ روتین برویم و سپس انواع پوست و مراقبت‌های خاص مربوط به آن‌ها را توضیح دهیم.

روتین مراقبت از پوست

یک روتین روزمره شامل چهار قدم پایه میباشد که می‌توانید یک بار صبح و یک بار شب انجامشان دهید.
1. پاکسازی: از شوینده‌ای استفاده نمایید که بعد از شست‌وشو باعث سفت شدن پوست‌تان نشود. بیشتر از دو بار در روز صورت‌تان را نشویید. اگر پوست خشکی دارید یا آرایش نمی‌کنید، یک بار شست‌وشو کافی میباشد. طوری صورت‌تان را نشویید که چربی طبیعی‌اش را از دست بدهد. شوینده‌ها هم به صورت عمومی و هم به شکل اختصاصی برای انواع پوست ساخته می‌شوند.

2. مرطوب کننده و آبرسان: تفاوت خیلی بارزی بین این دو محصول وجود ندارد ولی مرطوب کننده‌ها معمولاً چرب میباشند و باعث جلوگیری از تبخیر رطوبت پوست می‌گردند. آبرسان‌ها معمولاً چرب نمیباشند و موادی‌اند که می‌توانند رطوبت را جذب و حفظ نمایند؛ مانند هیالورونیک اسید. نکته‌ی مهم اینست که حتی پوست‌های چرب نیز به مرطوب کننده یا آبرسان نیاز دارند. البته برای پوست‌های چرب بهتر میباشد از آبرسان‌های برپایه‌ی آب که ضد آکنه میباشند استفاده نمایید.
3. ضد آفتاب: کرم ضد آفتاب با SPF حداقل ۳۰ را ۱۵ دقیقه قبل از خروج از منزل به پوست خود بزنید. چون ۱۵ دقیقه زمان می‌برد که کرم ضد آفتاب فعال گردد. کسانی که پوست‌های تیره‌تری دارند باید بیشتر از خود در برابر آفتاب محافظت نمایند؛ چرا که رفع لکه‌های تیره‌ی پوست دشواتر میباشد. بهترین انتخاب، ضد آفتاب‌های طیف وسیع (Broad-Spectrum) میباشند.
4. سرم‌ها: سرم‌های دارای ویتامین C یا افکتورهای رشد یا پپتیدها را بهتر میباشد صبح‌ها و زیر کرم ضد آفتاب استفاده نمایید. برای استفاده از رتینول‌ها و رتینوئیدها بهترین زمان شب میباشد. استفاده از سرم‌ها الزامی نمیباشد ولی ۳ قدم پیشین الزامی میباشند.

چند توصیه برای تمام انواع پوست:

1. مایعات کافی مصرف کنید،
   2. حداقل هفته‌ای یکبار روبالشی خود را تعوض نمایید،
   3. موهای خود را قبل خواب بشویید یا با یک شال ببندید،
   4. هر روز ضد آفتاب بزنید و این کار را ۱۵ دقیقه قبل از خروج از منزل انجام دهید.
   روش های مراقبت از پوست صورت زمانی مفید و خوب میباشند که انجامشان دهید. پس یک روتین پیچیده و سنگین برای خود در نظر نگیرید. با سه یا چهار موردی که ما گفتیم شروع نمایید و زمانی که عادت کردید به سراغ محصولات بیشتر مثل اگزفولینت‌ها (لایه‌بردارهای سطحی)، ماسک‌های صورت و محصولات درمان لکه‌های پوستی بروید.

روش های مراقبت از پوست خانگی که نباید انجام دهید:

1. آب لیمو: آب لیمو سیتریک اسید دارد که برای پوست مفید میباشد ولی میزان اسیدیته‌ی آن به قدری زیاد است که می‌تواند در تماس با آفتاب سبب ایجاد لکه‌های تیره‌ی پوستی گردد. همچنین آب لیمو می‌تواند باعث تحریک و خشکی پوست گردد.
2. جوش شیرین: جوش شیرین با pH حدود ۸، خاصیت بازی داشته و به پوست شما استرس وارد می‌نماید. این ماده به شکل چشمگیری سبب کاهش رطوبت و کم آبی پوست می‌گردد.
3. سیر: در حالت خام، سیر می‌تواند باعث حساسیت، اگزما، التهاب و تاول‌های آبکی گردد.
4. خمیر دندان: مواد موجود در خمیر دندان میکروب‌ها را از بین برده و چربی‌ها را جذب می‌نمایند؛ اما می‌توانند باعث تحریک و خشکی پوست شما گردند.
5. شکر: به عنوان لایه بردار کریستالی بیش از حد خشن و آسیب‌زا میباشد.
6. ویتامین E: استفاده موضعی از ویتامین E می‌تواند باعث تحریک پوستی گردد. همچنین تاثیر آن برای بهبود جای زخم اثبات نگشته است.
   بعضی از این مواد امکان دارد طبیعی و مقرون به صرفه به نظر برسند، ولی بدیهی میباشد که برای پوست ساخته نشده‌اند. حتی اگر بلافاصله عوارض جانبی استفاده از آن‌ها را احساس ننمایید، این مواد امکان دارد در بلند مدت یا به صورت تاخیری به پوست شما آسیب وارد نمایند. بهترین کار استفاده از محصولاتی میباشد که به طور اختصاصی برای پوست و صورت شما طراحی شده‌اند.

نوع پوست شما مهم میباشد

آیا می‌دانید که چه نوع پوستی دارید؟ شاید بدانید که پوست‌تان خشک، چرب یا حساس میباشد. شاید هم در تشخیص نوع پوست اشتباه کرده باشید. دانستن نوع پوست بسیار مهم میباشد. خرید محصولات مراقبت پوستی که برای پوست شما طراحی نشده‌اند، نه تنها مفید نخواهند بود بلکه امکان دارد سبب بدتر شدن خشکی، جوش‌ها و دیگر مشکلات پوستی گردد. حتی در مورد ترفند‌های معروف که در شبکه‌های اجتماعی و اینترنت می‌بینید نیز همین گونه میباشد. برخی ترفندها امکان دارد برای نوع پوست شما مناسب نباشند و سبب بدتر شدن مشکلات بشوند.

پس در قدم اول اگر می‌خواهید روش های مراقبت از پوست تاثیرگذار باشد، باید نوع پوست خود را بشناسید.
انواع پوست شامل معمولی، خشک، چرب و مختلط است. نوع پوست هر فرد توسط عوامل ژنتیکی تعیین می‌شود و قابل تغییر نمیباشد. اما برای بهتر شدن شرایط کنونی پوست‌تان راه‌های بسیاری وجود دارد. روش‌های جوانسازی پوست یا شیوه‌های آبرسانی پوست از جمله راه‌هایی میباشند که می‌توانند باعث بهبود شرایط پوست‌تان گردند.

پوست معمولی

اصطلاح برای این نوع، «یودرمیک» میباشد. منظور از «معمولی» این میباشد که پوست در حالت تعادل نسبی قرار دارد. البته امکان دارد ناحیه‌ی Tشامل پیشانی، چانه و بینی در افراد با پوست معمولی کمی‌ چرب‌تر باشد؛ اما به طور کلی پوست معمولی از نظر رطوبت و چربی به این شکل میباشد که پوست نه خشک است و نه چرب.

تشخیص پوست معمولی

برای تشخیص پوست معمولی به نکات زیر دقت نمایید:
1. منافذ پوستی ریز
2. خونرسانی مناسب
3. بافت اسفنجی، صاف و لطیف
4. بدون قرمزی
5. رنگ صورتی شاداب و یکدست
این نوع پوست معمولاً حساس نمی‌گردد ولی با افزایش سن امکان دارد به سمت خشکی برود. پوست معمولی می‌تواند کم آب هم بشود که با خشک شدن متفاوت میباشد. در این صورت برای بهبود شرایط به روش‌های آبرسانی نیازست.

 

مراقبت از پوست معمولی

پوست معمولی نیاز به روش های خاصی برای مراقبت از پوست ندارد. همان روتین روزمره‌ای که بالا توضیح دادیم را رعایت نمایید، مواد آشپزخانه را به پوست‌تان نزنید .

پوست خشک

پوست خشک به پوستی میگویند که کمتر از حد معمول چربی (سبوم) تولید نماید. با کاهش تولیدات سبوم، لایه‌ی چرب محافظتی روی پوست نازک شده و نمی‌تواند رطوبت را به خوبی حفظ کند. اصطلاح علمی این نوع پوست «زروسیس» نام دارد و از نظر شدت بین افراد مختلف متفاوت میباشد، در حدی که گاهی به سختی قابل تشخیص میباشد.

پوست خشک به شکل چشمگیری در خانم‌ها شایع‌تر از آقایان میباشد و تمامی انواع پوست با افزایش سن به سمت خشکی می‌روند. مشکلات ناشی از پوست خشک بسیار شایع‌ میباشند و حدود ۴۰٪ از افرادی که متخصص پوست مراجعه می‌نمایند، از این مشکلات رنج می‌برند.

علت پوست خشک

رطوبت پوست به میزان آب موجود در لایه‌های عمقی پوست و همچنین به میزان از دست دادن آب بستگی دارد.
پوست به طور مداوم از طریق راه‌های زیر آب از دست می‌دهد:
1. تعریق: خارج شدن آب از طریق غده‌های عرقی به دلیل گرما، استرس و فعالیت،
2. تعرق یا تبخیر: پوست شما به صورت طبیعی و غیرفعال، روزانه حدود نیم لیتر آب از دست می‌دهد. این اتفاق به علت تبخیر یا تعرق آب از سطح پوست صورت می‌گیرد.

پوست خشک به دلیل کمبود موارد زیر بوجود می آید:

1. فاکتورهای طبیعی مرطوب‌کننده پوستی (NMF) که شامل اوره، آمینو اسیدها و لاکتیک اسید هستند. این مواد با اتصال به آب از تبخیر شدنش جلوگیری مینمایند.
   2. چربی‌های سطح پوست مثل سرامیدها، اسیدهای چرب و کلسترول که به عنوان سد طبیعی پوست در برابر خروج آب عمل مینمایند.
   چون پوست خشک به شکل طبیعی قادر به حفظ رطوبت نمیباشد، باید با استفاده از روش های مراقبت از پوست به آن کمک نماییم.

تشخیص پوست خشک

پوست خشک طیف وسیعی از پوست کمی خشک‌تر از پوست معمولی تا پوست‌های بسیار خشک و شکننده را شامل می‌شود.
برای تشخیص پوست خشک به نکات زیر دقت نمایید:
1. پوست کمی خشک امکان دارد حس سفتی یا شکنندگی را به شما انتقال دهد. امکان دارد زبر باشد و گاهی خاصیت کشسانی یا الاستیسیته پوست کاهش می‌یابد.

2. پوست بسیار خشک در صورت عدم رسیدگی امکان دارد زخم یا پوسته پوسته گردد. همچنین گاهی سفت به نظر رسیده و دچار خارش می‌گردد.
3. پوست شدیداً خشک معمولاً در بخش‌های خاصی از بدن مثل آرنج، دست، پاشنه و زانو مشاهده می‌شود. ضخیم شدن، ترک برداشتن، پوسته پوسته شدن و خارش از نشانه‌های آن است.

پوست شدیداً خشک معمولاً در سالمندان و دست‌های به شدت کم آب شده (به ویژه در فصل زمستان) وجود دارد . همانطور که اشاره نمودیم، تمامی انواع پوست با افزایش سن به سمت پوست خشک می‌روند. همچنین بسیاری از افراد با پوست معمولی یا چرب در فصل سرد سال، دچار خشکی پوست می‌شوند. پس نوع پوست امکان دارد به شرایط اقلیمی هم وابسته باشد.
یادتان باشد که پوست خشک نباید دچار التهاب یا درماتیت باشد. اگر پوست به دلیل التهاب خشک شده باشد، دیگر با نوع پوست خشک طرف نیستیم و با یک مشکل پوستی مواجه میشویم.

روش های مراقبت از پوست خشک

پوست خشک مستعد دچار شدن به التهاب و اگزما میباشد؛ برای همین روش های مراقبت از پوست اهمیت زیادی در مورد این نوع دارند. مراقبت‌های عمومی زیر می‌توانند به شما کمک فراوانی کنند.

1. حمام آب ولرم
   2. محدود کردن استحمام به ۵ تا ۱۰ دقیقه
   3. استفاده از مرطوب کننده بلافاصله بعد از حمام یا شستن دست
   4. استفاده از صابون‌ها و شوینده‌های دارای مرطوب کننده
   5. استفاده از محصولات مرطوب کننده قوی و غلیظ در زمستان و لوسیون‌های سبک‌تر در تابستان

از محصولاتی استفاده نمایید که برای پوست‌های خشک ساخته شده‌اند. این محصولات قدرت شویندگی ملایمی دارند، یعنی چربی‌های محدود پوست شما را از بین نمی‌برند. به علاوه بیشترشان حاوی مواد مرطوب کننده میباشند.
اگر مراقبت‌های عمومی در رفع خشکی همه یا بخشی از پوست شما موثر نبودند، امکان دارد علت خشکی، بیماری یا مشکل پوستی باشد. درماتیت سبوریک، درماتیت تماسی و بیماری پای ورزشکاران از جمله مشکلات پوستی میباشد که سبب خشکی پوست می‌گردند.

پوست چرب

پوست چرب به پوستی میگویند که بیش از حد چربی (سبوم) تولید می‌کند. تولید بیش از حد سبوم، «سبوریا» نامیده می‌شود.
علت پوست چرب
مواردی مثل عوامل ژنتیکی، تغییرات و عدم تعادل هورمونی، برخی داروها، استرس و محصولات آرایشی آکنه‌زا می‌توانند باعث ایجاد پوست چرب گردند.

تشخیص پوست چرب

برای تشخیص پوست چرب به نکات زیر دقت نمایید:
1. منافذ پوستی بزرگ و قابل مشاهده
2. براق شدن پوست
3. پوست ضخیم‌تر و رنگ‌پریده است. امکان دارد عروق خونی دیده نشوند.

مهم‌ترین مشکل افراد با پوست چرب، کومودوها (جوش‌های سرسیاه و سرسفید) و همچنین انواع و اقسام آکنه‌ها میباشد.
زمانی که با موارد خفیف آکنه موجه میشویم، تعداد زیادی کومودو روی صورت و بیشتر اوقات روی گردن، شانه‌ها، پشت و سینه مشاهده می‌شود.
در موارد متوسط و شدید آکنه، پاپول‌ها (جوش‌های کوچک بدون سر سیاه یا سفید قابل تشخیص) و پوسچول‌ها (جوش‌های متوسط با مرکز سفید یا زرد) پدیدار شده و پوست قرمز و ملتهب به نظر می آید.

روش های مراقبت از پوست چرب و مستعد آکنه

1. از شوینده‌های ضد آکنه استفاده نمایید. این محصولات حاوی سالیسیلیک اسید و بنزویل پراکسید میباشند که به پاکسازی آکنه‌ها کمک می‌کنند.
2. با ملایمت پوست خود را بشویید. آسیب زدن به آکنه‌ها می‌توانند سبب بدتر شدن یا زخم‌شدن آن‌ها شود. یادتان باشد که جای زخم به سختی محو میگردد.
3. پوست خود را نسابید و جوش‌ها را نترکانید. این دو شایع‌ترین علل زخم شدن در افرادی که پوست چرب دارند، است.
4. از محصولات آبرسان و مرطوب کننده استفاده نمایید ولی مواردی را انتخاب کنید که رقیق بوده و بر پایه‌ی آب و ضد آکنه (Non-Comedogenic) میباشند.
5. خانم‌ها باید از محصولات آرایشی بدون روغن و ضد آکنه استفاده نمایند. محصولات آرایشی غیر از این و آرایش سنگین می‌تواند باعث بسته شدن منافذ و بدتر شدن آکنه‌ها گردد.

پوست مختلط

در پوست مختلط نوع پوست در نواحی گونه با نواحی Tپیشانی، چانه و بینی متفاوت میباشد. البته ناحیه‌ی T می‌تواند به اندازه‌ی یک خط باریک یا بسیار گسترده باشد.

علت پوست مختلط

بخش‌های چرب‌تر پوست مختلط به دلیل افزایش تولید چربی و بخش‌های خشک به علت کاهش تولیدات سبوم ایجاد میگردد.
تشخیص پوست مختلط
برای تشخیص پوست مختلط به نکات زیر دقت نمایید:
1. ناحیه‌ی T شکل چرب شامل پیشانی، چانه و بینی
2. منافذ بزرگ در ناحیه‌ی T
3. گونه‌های دارای پوست معمولی تا خشک

روش های مراقبت از پوست مختلط

پوست مختلط نیاز به روش های خاصی برای مراقبت از پوست ندارد. می‌توانید از دو نوع مرطوب کننده قوی و ضعیف برای نواحی مختلف صورت‌تان استفاده نمایید. همچنین اگر جوش‌های سرسیاه زیادی روی ناحیه‌ی T شما وجود دارد، می‌توانید از برچسب‌های برداشت جوش‌های سرسیاه استفاده نمایید که به طور خاصی برای نواحی بین ابرو، بینی و زیر لب ساخته شده‌اند.

برخی شرایط خاص پوستی

جدا از مشکلات مربوط به نوع پوست، گاهی اوقات پوست دچار شرایط خاصی میگردد که به رسیدگی‌های ویژه نیاز دارد. دو مورد از شایع‌ترین شرایط پوستی شامل پیری پوست و کم آبی پوست می‌شود.

پیری پوست

پوست همه ما به مرور زمان و با افزایش سن پیر می‌شود. قوام پوست کاهش می‌یابد، چین و چروک‌ها پدیدار می‌شوند و پوست خشک‌تر از گذشته به نظر می‌ آید. در این حالت باید به سراغ روش های خاص مراقبت از پوست برویم. راهکارهای تخصصی و خاصی که به مجموع آن‌ها روش‌های جوانسازی پوست می‌گویند.

برخی از روش‌های پرطرفدار جوانسازی پوست عبارت‌ هستند از:

1. تزریق بوتاکس، ژل و چربی
   2. لیفت صورت با نخ
   3. هایفوتراپی
   4. روش‌های آر اف کونتراج و فرکشنال
   5. میکرودرم ابریژن و هیدرودرم

کم آبی پوست

گاهی اوقات پوست دچار کم آبی می‌شود. یعنی رطوبت موجود در لایه‌های پوست کاهش می‌یابد. پوست کم آب لزوماً خشک نمیباشد و اساساً پوست خشک با پوست کم آب تفاوت دارد. حتی گاهی اوقات پوست‌های چرب نیز دچار کم آبی می‌گردند.
اولین قدم برای حل این مشکل، نوشیدن مایعات میباشد. نوشیدن آب و مایعات از کم آبی‌های آینده جلوگیری می‌نماید ولی گاهی اوقات برای جبران آسیب‌های وارد شده و کم آبی کنونی پوست کافی نمیباشد. در این مواقع باید به سراغ روش‌های آبرسانی به پوست بروید.

بهترین روش آبرسانی، شیوه‌ای میباشد که تحت عنوان Facial شناخته می‌شود. این روش در ایران به پاکسازی پوست معروف میباشد. البته این پاکسازی با پاکسازی که در خانه یا آرایشگاه انجام می‌دهید متفاوت میباشد. پاکسازی پوست در کلینیک خانه سفید شامل مجموعه‌ای از روش های مراقبت از پوست میباشد که در یک بسته به شما ارائه می‌شوند. این بسته شامل مواردی مثل پاکسازی عمیق، لایه برداری، سرم درمانی، ماسک، ماساژ و … میباشد.